81- آمریکای لاتین: قسمت جنوبی قاره ی آمریکا که شامل کشورهای کلمبیا، اکوادور، پرو، شیلی، اروگوئه، پاراگوئه، بولیوی، ونزوئلا، گویان، سورینام، برزیل و آرژانتین.

82- بحرین: مجمع الجزایری بین شبه جزیره ی قطر و خاک عربستان، بندر بزرگ آن « منامه » است.

83- ناصره: شهری در شمال فلسطین اشغالی، محل ولادت حضرت عیسی (ع)، این شهر از زیارتگاههای مسیحیان است.

84- بخارا: شهری مشهور در ماورائالنهر، پایتخت سامانیان نیز بوده و امروز جزء جمهوری ازبکستان است.

85- ایوان مداین: در اصل نام هشت شهر بود که تیسفون، پایتخت دولت ساسانی، مهم ترین آن ها به شمار می رفته است.

86- اردکان: 1- در قدیم شهری بزرگ بوده در دامنه ی کوه های فارس و هم اکنون نیز نام مرکز شهرستان سپیدان (بر سر راه شیراز به یاسوج ) در استان فارس است. 2- شهری در استان یزد بر سر راه اصفهان – یزد که حلوا ارده ی آن مشهور است.

87- فین: بخشی از کاشان که به سبب کثرت آب و درختان و هوای مناسب، تفرجگاه مردم است. از آثار قدیمی فین « باغ شاه » متعلق به دوره ی صفویه است. میرزا تقی خان امیر کبیر در حمام فین کاشان به قتل رسید.

88- خُنجُ پال: شهری در جنوب فارس میان شهر لار و بندر سیراف.

89- سرخه حصار: از دهستان های بخش مرکزی شهرستان سمنان است.

90- شهر نایین: در 130 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان در ناحیه ای هموار قرار دارد. و هوای آن نسبتاً معتدل است.

91- نطنز: شهری از شهرهای استان اصفهان که در دامنه ی کوه کرکس واقع شده است. نطنز در قسمت کوهستانی، هوایی سرد و در قسمت دشت و شنزار، هوایی معتدل دارد. در این شهر بناهایی از دوره های ساسانیان و سلجوقیان به جای مانده است.

92- « حوارین »: محلی میانة راه دمشق به تَدمر که مزار یزد در آنجاست.

93- « وادی القُری »:  محلی در سر راه مدینه به شام که شامل دهکده های بسیاری است.

94- « وادی اَیمَن »: وادی اَیمَن صحرا و بیابانی است در جانب راست کوه طور که در آنجا ندای حق – تعالی به حضرت موسی (ع) رسیده است.

95- مِنی: محلی در کوهستان شرقی مکه، سر راه عرفات، حاجیان روز دهم ذی الحجه در این محل قربانی می کنند.

96- عَرَفات: صحرایی است وسیع که حاجیان در آنجا توقف می کنند و لبیک می گویند و دعا می خوانند. موقوفِ حاجیان است در نزدیکی مکه در روز عَرفه (نهم ذی الحجه).

97- مَشعَر: نام مکانی است که چون حاجیان از عرفات باز می گردند، شب را در مشعرالحرام می مانند و نماز مغرب و عشا و صبح را در آنجا گزارند.

98- حَجَر الا سَود: سنگی سیاه مایل به قرمز با نقطه های سرخ و زرد که بر رکن شرقی خانة کعبه قرار دارد.

99- آموی: نام قدیمی رود جیحون که از کوه های شمال افغانستان سرچشمه می گیرد. این رود سابقاً به دریای خزر می ریخته است ولی امروز مصب آن دریاچه آرال است.

100- گاو خونی: باتلاقی است در پست ترین ناحیه ی دشت اصفهان که رودخانه ی زاینده رود در آن می ریزد.

101- دریاچه زری وار: این دریاچه در استان کردستان در نزدیکی مریوان قرار دارد به این دریاچه هیچ رودی نمی ریزد بلکه در آن چشمه های آب از دل زمین می جوشند.

102- عُمان: دریایی در قاره ی آسیا و جنوب ایران که امتداد دریای هند به طرف شمال است و از راه تنگه ی هرمز به خلیج فارس می پیوندد.

103- تیبر: رودخانه ای در کشور ایتالیا.

104- جبل الطارق: تنگه ای است بین کشور های اسپانیا و مراکش که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس وصل می کند.

105- تالاب: محلی که آب های رودخانه ها و چشمه ها و احیاناً آب باران در آن جمع شود و راکد بماند.

106- منطقه البروج: دایرة عظیم فلکی که فرضی است و در آن دوازده برج واقع شده اند و آن را « کلاه چرخ » نیز گویند. و خورشید در مدت یک سال آن را طی می کند.

107- پرسپولیس: کلمه ای است یونانی به معنی شهر پارس.

108- خاقان: در قدیم لقب پادشاهان چین و ترکستان بوده است.

109- بربر: نام اقوامی که در آفریقای شمالی سکونت داشتند.

110- قبطیان: جمع قبطی، منسوب به قبط، سکنه ی قدیم کشور مصر.

111- قُنقلیان: جمعِ قُنقلیف طایفه ای از ترکان شمال خوارزم؛ مادر محمد خوارزمشاه به این قبیله منصوب بود.

112- قَجَر: قاجار، طایفه ای ترکمان منسوب به قاجار نویان از سرداران مغول.

113- قزاق: قومی از تاتار، سربازی که تحت نظر نظامیان روسی تربیت شده باشد، سرباز دوره ی قاجار.

114- قِرمَطی: پیرو فرقه ی قرامطه، گروهی از فرقه ی اسماعیلیه بودند که در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم، میان آن ها و اسماعیلیان مبارزه ی شدیدی در عراق و ایران آغاز شد و در زمان سلطان محمود غزنوی بسیار شدت گرفت.

115- « قمر بنی هاشم »: لقب حضرت ابو الفضل العباس فرزند حضرت علی (ع)، مشهور به پرچمدار کربلا  که در عاشورای سال 61 هجری به شهادت رسید.

116- « ذو القرنین »: در لغت به معنی دارنده ی دو شاخ است. نام او در قرآن آمده است. و او مرد مقتدری بوده است که با ساختن سدی مانع تجاوز و ستمگری قوم یأجوج و مأجوج شد. پاره ای از مورخان اسکندر مقدونی و پاره ای دیگر کوروش هخامنشی را همان ذو القرانین دانسته اند.

117- آینیه ی اسکندری: آینیه ی اسکندری در حقیقت آینیه اسکندریه است. یعنی آینیه ای که بر فراز مناره ی شهر اسکندریه نصب کرده بودند. گویند کشتی ها را از 100 مایل راه نشان می داد. این آینیه از عجایب هفت گانه ی عالم شمرده شده است.

118- کلاه پهلوی: رضاخان پس از کشف حجاب و به قصد یک دست کردن لباس مردم دستور داد تا مردان به جای کلاه های سنتی نوعی کلاه لبه دار فرنگی که بعداً به « کلاه پهلوی » موسوم شد بر سر بگذارند.

119- صاحبقرانیه: کاخ تابستانی ناصرالدین شاه قاجار است.

120- « پانتئون »: در یونان و روم معبد خدایان را پانتئون می گفتند. بنایی که اکنون در پاریس به این نام خوانده می شود. که در سال 1764 به منظور کلیسا پی ریزی شد ولی بعدها محل دفن بزرگ مردان فرانسه شد.

121- « معبد پانتئون »: بنای مشهوری که در وسط میدان مارس شهر روم واقع شده است. در آن جا همه ی رب النوع ها را عبادت می کردند. ویپسانیوس آن را با آجر و روپوش مرمر بنا کرد.

122- کلئو پاترا: نام هفت تن از ملکه های مصر که معروف ترین آنها کلئو پاترای هفتم است. وی با زیبایی خیره کننده ی خود قیصر و آنتینیوس را شیفته ساخت و پس از مرگ آنتینیوس خود را با نیش افعی کشت.

123- اکوان دیو: نام دیوی که رستم را به دریا افکند و به دست رستم کشته شد.

124- « تَلخک »: اصل این عنوان مأخوذ است از نام شخصی بذله گو و شیرین کاری به نام طَلحک که معاصر محمود غزنوی بوده است. کلمه دلقک نیز معرف همین کلمه است.

125- تریستان و ایزوت: از دلکش ترین داستانهای عاشقانة قرون وسطی است این داستان ظاهراً اصل ایرلندی دارد. پایان این عشق شور انگیز به مرگ منتهی می شود.

126- عَنقا: پرنده ای افسانه ای، همچون ققنوس، که هزار سال عمر می کند و در فرهنگ اسلامی معادل « سیمرغ » است.

127- هُمای: پرنده یی که پیشینیان آن را موجب سعادت می دانستند و می پنداشتند که سایه اش بر سر هر کسی افتد خوشبخت می شود غذای آن فقط استخوان است.

128- سیلندر: لوله یی استوانه یی شکل در موتور اتومبیل.

129- پیستون: استوانه یی متحرک در درون سیلندر اتومبیل.

130- یاطلاقان: یاطاقان از ترکی، دو نیم دایره در موتور اتومبیل که دستة پیستونها بر روی میلنگ نصب می شوند.

131- منشور ملل متحد: اساسنامه یی است که توسط نمایندگان 50 کشور در 170 ماده در ژوئن 1945 در ساننفرانسیسکو به امضاء رسیده است.

132- اعلامیة جهانی حقوق بشر: اساس آن مبتنی بر نظریه های ژان ژاک رسو و اعلامیة استقلال آمریکا بود. در سال 1948 مجمع عمومی سازمان ملل اعلامیة جهانی حقوق بشر را تصویب کرد. این اعلامیه دارای 30 ماده است.

مادة اول آن می گوید: « تمام افراد بشر آزاد به دنیا می آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند و همه دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روح برادری رفتار کنند ».

133- رُنسانس: به معنی احیا و تجدید است. در پایان قرن 15 و نیمه اول قرن 16 میلادی در صنایع و ادبیات رونقی شگرف پدید آمد. این رونق و شکفتگی را « رنسانس » می نامند. که نخست از ایتالیا آغاز شد و بعد در فرانسه، آلمان، اسپانیا و هلند بسط یافت.

134- « پانوراما » چیست؟ پرده ی نقاشی مدور بزرگی که به در و دیوار سقف مدوری چسبانده باشند و هر کس که وسط آن بایستد، پندارد که افق را نظاره می کن.

135- « نافه » چیست؟ کیسه یی است به بزرگی یک نارنج که زیر شکم آهوی نر قرار دارد، از آن ماده یی خشبو ترشح می کند که مشک خوانده می شود و در عطر سازی به کار می رود.

136- « لنفاوی » چیست؟ آب، مایعی که در اطراف سلولهای بدن قرار دارد و رابط بین سلولهای بدن و خون است. لنفاوی مربوط به آب میان بافتی است.

137- « کافور » چیست؟ ماده ای سفید رنگ است که از بعضی از گیاهان معطر به دست می آید و مصرف پزشکی دارد.

138- « بریانتین » چیست؟ پارافین های معطر که به موی سر می مالند.

139- « سدره » چیست؟ درختی است در آسمان هفتم که در سوره ی نجم بدان اشاره شده است.

140- « سبزه قبا » چیست؟ درختانی که برگ های سبز درآورده اند و نیز اشاره به پرنده ای به نام سبز قبا دارد.

141- « رَمل » چیست؟ فنی که به وسیله آن طالع افراد را به دست می آورند و از آینده خبر می دهند به دارنده ی این فن « رمال » می گویند.

142- « منور »  چیست؟ نوعی گلوله ی جنگی که پس از شلیک فضا را روشن می کند.

143- « رسام » چیست؟ نوعی گلوله جنگی که پس از شلیک در فضا به دنبال خود خطی قرمز رسم می کند

144- « اُرسی » چیست؟  نوعی درِ قدیمی که عمودی باز و بسته شود. گاه اتاقی را که دارای چنین درهایی است مجازاً « اُرُسی » می گویند.

145- « آونگ » چیست؟ ریسمانی که خوشه های انگور را از آن می آویزند.

146- « داروگ » چیست؟ قورباغه ی درختی است. به اعتقاد اهالی مازندران هرگاه داروگ بخواند باران می بارد.

147- « مرابحه » چیست؟ پرداخت یا دریافت وام برای مدت معین در برابر سود معین.

148- « پانسیون » چیست؟ جایی که با پرداخت پول، در آن به طور موقت مسکن می گزینند.

149- « خورشید گرفتگی » چیست؟ وقتی خورشید ، ماه و زمین در یک خط قرار بگیرند و ماه مانع رسیدن نور خورشید شود خورشید گرفتگی صورت می گیرد که به آن « کسوف » می گویند.

150- « چار چار است » چیست؟ نام هشت روز زمستان که چهار روز آخر چله ی بزرگ (هفتم تا دهم بهمن ماه) و چهار روز آن اول چله ی کوچک (یازدهم تا چهادهم بهمن ماه) است. یعنی از هفتم تا چهاردهم بهمن ماه .

151- « تیراژ » چیست؟ تعداد روزنامه، مجله یا کتاب که در هر نوبت از چاپ بیرون می آید.

152- « غنایی » چیست؟ شعری که حاکی از عواطف و احساسات باشد این شعر را لیریک گویند.

153- « شهناز » چیست؟ یکی از آهنگهای موسیقی ایرانی، گوشه ای از دستگاه شور.

154- منظور از « طاق نُهُم » چیست؟ به عقیده گذشتگان، طاق نهم همان فلک الافلک یا فلک نهم است که بر افلاک دیگر احاطه دارد.

155- « تحمیدیه » چیست؟ در اصطلاح ادبی، سخنی زیبا یا شعر یا نثر است در ستایش خدا.

156- « نعت » چیست؟ یعنی ذکر نام و ادای احترام به پیامبر و بزرگان دین و ستودن ایشان است.

157- « عارف » کیست؟ اهل عرفان هرگاه به عنوان فرهنگی یاد شوند « عارف » نامیده می شوند.

158- « متصوفه » کیست؟ اهل عرفان هرگاه با عنوان اجتماعی شان یاد شوند غالباً « متصوفه » نامیده می شوند.

159- رنگ های گرم کدامند؟ رنگهای خانواده قرمز و رنگ مایل به قرمز را رنگهای گرم می گویند. قرمز، نارنجی و زرد.

160- سبک چیست؟ سبک، شیوه ی خاص یک اثر یا مجموعه ی آثار ادبی است.

161- سبک های شعر فارسی عبارتند از :

1) سبک خراسانی یا ترکستانی (آغاز شعر فارسی تا قرن ششم).

2) سبک عراقی (از قرن ششم تا قرن دهم).

3) سبک هندی (از قرن دهم تا سیزدهم).

162- در کنار رود نیل نوعی نی می روید اگر آن را به صورت تار و پود روی هم قرار دهند و فشرده کنند، مانند ورق کاغذ می شود. این کاغذ را « پاپیروس » می گویند. مصریان قدیم قطعه های پاپیروس را به هم می چسبانند و ورق درازی از آن درست می کردند که « طومار » نام داشت. 

163- خط: از خطوط متداول دنیای قدیم خط میخی است که در دوره هخامنشیان به کار برده می شد. سپس در زمان اشکانیان و ساسانیان از خط پهلوی استفاده شد. پس از آنکه ایرانیان به اسلام گرویدند با خط عربی که آن را خط کوفی می نامیدند آشنا شدند.

164- نامه ادبی: نامه ادبی یا نامه سرگشاده نامه ای است که در آن گیرنده ی خاصی وجود ندارد. در این نوع نامه نویسنده در آن عقاید و افکار خود را درباره ی موضوع خاصی بیان می کند. نامه های ادبی گاه ممکن است کوتاه در حد یک مقاله و گاه ممکن است مثل یک کتاب چند صد صفحه باشد. « نامه های پدری به دخترش » نوشته نهرو نخست وزیر فقید هند، که خطاب به دخترش ایندیرا گاندی نوشته شده است کتابی است در قالب نامه های ادبی.

6- شعر نیمایی را می توان از دو جهت برسی کرد:

1) محتوا و درون مایه : از جهت درون مایه، نگاه تازه به طبیعت و جهان، جهت گیری اجتماعی و استفاده از نماد ها در طرح مسائل اجتماعی انعکاس فضاهای طبیعی و رنگ محلی در شعر از ویژگیهای محتوایی شعر نیمایی است.

2) شکل و قالب : از نظر قالب، کوتاه و بلند شدن مصراع ها و جابجایی قافیه ها از ویژگیهای شعر نیمایی به شمار می آید.

165- شعر معاصر پس از نیما در سه شیوه ادامه یافت :

1) شعر آزاد یا نیمایی : که وزن دارد اما جای قافیه در آن مشخص نیست؛ مانند بعضی سروده های مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری و قیصر امین پور.

2) شعر سپید : که آهنگ دارد اما وزن عروضی ندارد و جای قافیه ها در آن مشخص نیست؛ مانند برخی از اشعار علی موسوی گرمارودی.

3) شعر موج نو : که نه آهنگ دارد و نه قافیه و نه وزن عروضی و فرق آن با نثر در تخیل شعری است. مانند برخی از اشعار احمدرضا احمدی.

یادآوری: شعر موج نوع به دشواری و پیچیدگی مشهور است.

166- هجو و هزل و طنز با هم تفاوت هایی دارند. هزل و تا حدی نیز هجو غالباً با رکاکت لفظ، دشنام و عدم رعایت کلام تؤام است و قصد شاعر در بیان آن ها ایجاد خنده و مسخره کردن است. اما در طنز هدف تنها خندیدن نیست بلکه نیشخند است طنز غالباً کنایه آمیز و توأم با خشم و قهری است که با نوعی شرم و خویشتن دارای همراه است.

167- « ضرب المثل » چیست؟ گاه عباراتی که دربردارنده ی نکته یا لطیفه یا پندی است در میان مردم رایج می شود چنین عباراتی را ضرب المثل می گویند.

168- « حُسن تألیف » چیست؟ پیوند مناسب اجزای سخن باهم را حُسن تألیف می نامند.

169- « دانش نامه » چیست؟ دانش نامه ها، مانند لغت نامه ها و اطلس ها از جمله کتابهای مرجع هستند، یعنی کتابهایی که برای کسب اطلاع کما بیش اجمالی در موضوع معین می توان به آنها مراجعه کرد.

تفاوت اساسی دانش نامه با لغت نامه در این است که لغت نامه ها دربرگیرنده ی لغات و معانی آن هاست و حال آنکه دانش نامه شامل موضوعات مختلف و بحث مختصری در مورد آنهاست.

170- « اطلس » چیست؟ مجموعه ای از نقشه ها، جداول ها و نمودارهایی که به طور منظم فراهم آمده و بیان کننده موضوع خاصی هستند، « اطلس » نامیده می شوند.

ادامه مطلب در بخش ششم